Dolandırıcılar İçin Nereye Şikâyet Edilir? Kökleri, Bugünü ve Yarınıyla Kapsamlı Bir Rehber
İçimizi acıtan bir kayıptan, “Az kalsın kandırılıyordum!” diye biten bir anıdan ya da aile grubuna düşen şüpheli bir linkten sonra hep aynı soruya dönüyoruz: “Dolandırıcıları nereye şikâyet edeceğiz?” Ben bu soruya tutkuyla takılanlardanım. Gel, hem bugün pratikte ne yapabileceğini netleştirelim hem de konunun geçmişte nasıl şekillendiğine ve gelecekte bizi nelerin beklediğine birlikte bakalım.
—
Kısa Cevap: Hangi Dolandırıcılık, Hangi Kurum?
Dolandırıcılık tek tip değil; internetten, telefondan, bankacılık uygulamalarından, sahte yatırım kanallarından gelebiliyor. Doğru kapıya gitmek sürecin hızını ve etkinliğini belirliyor:
Acil durum / suçüstü hâl: 112’yi ara. Türkiye’de acil ihbarlar artık tek numarada toplanıyor. ([CİMER][1])
Siber dolandırıcılık (sahte site, hesap, link, oltalama vb.): Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele birimleri. İl emniyet müdürlüklerinin siber şubelerine başvuru ya da resmi EGM kanalları. ([Emniyet Genel Müdürlüğü][2])
İnternette suç unsuru içeren içerikler (yasadışı bahis, müstehcenlik, istismar vb.): BTK üzerinden e-Devlet’te “İnternet İhbar” hizmeti ve İhbarWeb. ([e-Devlet][3])
İzinsiz SMS/arama/e-posta pazarlaması: Ticaret Bakanlığı’nın Ticari Elektronik İleti Şikâyet Sistemi (TİSS); e-Devlet veya tiss.ticaret.gov.tr üzerinden. ([e-Devlet][4])
Tüketici dolandırıcılıkları (sahte e-ticaret, ayıplı hizmet vb.): ALO 175 Tüketici Danışma Hattı ve Tüketici Hakem Heyetleri. ([https://ticaret.gov.tr][5])
Bankacılık/finans uygulaması üzerinden dolandırıcılık: Önce bankana bildir, ardından BDDK e-Şikâyet ve gerekiyorsa TBB Bireysel Müşteri Hakem Heyeti. ([E-Bülten][6])
Yatırım/sermaye piyasası vaadiyle dolandırıcılık: SPK yatırımcı şikâyet kanalları. ([Sermaye Piyasası Kurulu][7])
Genel idari başvuru/kurumlar arası yönlendirme: CİMER (dijital dilekçe ve ihbarların ilgili makama aktarılması). ([CİMER][1])
> Not: Teknik zararlı bağlantı ve siber olay bildirimlerinde USOM (Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi) ihbar kanalları da kullanılır; özellikle kurumsal/bilgi güvenliği olaylarında etkilidir. ([usom.gov.tr][8])
—
Kökler: “Kandırılma”nın Dünü ve Şikâyet Mekanizmalarının Doğuşu
Eskiden dolandırıcılık daha çok yüz yüze sahtecilikler, tefecilik ya da senet oyunlarıyla karşımıza çıkardı. Telefon ve internetin hayatımıza girmesiyle oyun alanı büyüdü: kart kopyalama, phishing, sahte yatırım kanalları ve sosyal medya kimlik hırsızlığı gündelik tehditlere dönüştü. Devlet yapısı da bu dönüşüme paralel olarak siber suç birimlerini güçlendirdi, e-Devlet üzerinden merkezi ihbar/şikâyet servislerini yaygınlaştırdı. Bugün bir linki, çağrıyı ya da sahte profili birkaç tıkla ilgili kuruma iletebiliyoruz—BTK’nın “İnternet İhbar”ı ve Ticaret Bakanlığı’nın TİSS sistemi bunun somut örnekleri. ([e-Devlet][3])
—
Bugün: Adım Adım Pratik Yol Haritası
1) Delilleri topla, ekran görüntüsü al
Mesajlar, ekran kayıtları, işlem dekontu, IBAN, domain, arayan numara… Hepsi başvurunda hız kazandırır. (TİSS, OCR ile belge yüklemeyi kolaylaştırıyor.) ([ETBİS][9])
2) Doğru yerden bildir
Oltalama linki / sahte profil → EGM Siber + BTK İnternet İhbar. ([Emniyet Genel Müdürlüğü][2])
İzinsiz pazarlama → TİSS (e-Devlet girişiyle). ([e-Devlet][4])
Online alışveriş mağduriyeti → ALO 175 ve Tüketici Hakem Heyeti. ([https://ticaret.gov.tr][5])
Banka/finansal işlem → Bankanı ara/bloke et → BDDK e-Şikâyet → Gerekirse TBB Hakem Heyeti. ([E-Bülten][6])
Borsa/kripto görünümlü yatırım vaadi → SPK yatırımcı şikâyet başvuru sayfaları. ([Sermaye Piyasası Kurulu][7])
Kurumlar arası yönlendirme ihtiyacı → CİMER. ([CİMER][1])
3) Gerekirse adli sürece geç
Cumhuriyet savcılığına doğrudan başvurabilir veya emniyete yazılı şikâyet verebilirsin. Dosya takibi ve dilekçe işlemleri için UYAP Vatandaş Portalı (e-Devlet ile giriş) üzerinden süreçlerini izlemek mümkün. ([e-Devlet][10])
—
Beklenmedik Alanlar: Oyun İçi Skin’lerden Deepfake Seslere
Dolandırıcılık artık yalnızca banka SMS’i ya da sahte kargo mesajı değil.
Oyun içi item/skin ticareti: Sahte pazar yerleri ve “trust trade” numaraları, özellikle gençleri hedef alıyor. İhbar akışın yine EGM Siber + platform içi raporlama + gerekiyorsa BTK. ([Emniyet Genel Müdürlüğü][2])
Kariyer/iş ilanı tuzakları: “Depozito yatır, işe yerleştirelim” gibi vaatler; Tüketici-işçi uyuşmazlığı sınırında kalabiliyor. Belge toplayıp ALO 175 ve CİMER üzerinden ilgili birimlere yönlendirme sağlanabilir. ([https://ticaret.gov.tr][5])
Deepfake ses/görüntü: “Yöneticinden acil havale” gibi saldırılar artıyor; kurumsal olaylarda USOM ve kurum içi SOME süreçleri kritik. ([usom.gov.tr][8])
—
Gelecek: Yapay Zekâ Çağında İhbar Ekosistemi
Yapay zekâ ile üretilen sahte web siteleri, klonlanmış müşteri temsilcileri ve anlık çeviriyle yapılan telefon dolandırıcılıkları daha ikna edici hâle gelecek. Buna karşılık resmi şikâyet altyapılarının otomatik doğrulama, belge analiz ve kurumlar arası veri paylaşımı yetenekleri güçleniyor (ör. TİSS’in OCR ve entegrasyon vurgusu). Yakın gelecekte, bankacılık uygulamalarının “tek dokunuşla resmi ihbar” akışlarını yerel kurum API’lerine bağladığını daha sık görebiliriz. ([ETBİS][9])
—
Sık Yapılan Hatalar (ve Nasıl Kaçınılır?)
Yanlış kapıya şikâyet: Süre uzar. Örn. izinsiz SMS’i bankana değil TİSS’e ilet. ([ETBİS][9])
Delilsiz başvuru: Ekran görüntüsü/IBAN/URL olmadan etkin soruşturma zor.
Bankaya geç bildirim: İlk dakika kritiktir; kart/bloke işlemlerini başlat, sonra BDDK/TBB yollarına başvur. ([E-Bülten][6])
—
Hızlı Başvuru Linkleri (Kaynaklar)
EGM Siber (bilgi ve başvuru kanalları): ([Emniyet Genel Müdürlüğü][2])
BTK – İnternet İhbar (e-Devlet): ([e-Devlet][3])
İhbarWeb (suç unsuru içeriğe bildirim): ([ihbarweb.org.tr][11])
TİSS – Ticari Elektronik İleti Şikâyeti (e-Devlet / tiss.ticaret.gov.tr): ([e-Devlet][4])
ALO 175 – Tüketici Danışma (Ticaret Bakanlığı): ([https://ticaret.gov.tr][5])
BDDK e-Şikâyet: ([E-Bülten][6])
TBB Bireysel Müşteri Hakem Heyeti: ([Türkiye Bilişim Derneği][12])
SPK – Yatırımcı Şikâyetleri: ([Sermaye Piyasası Kurulu][7])
CİMER (genel başvuru/ihbarların ilgili makama yönlendirilmesi): ([CİMER][1])
UYAP Vatandaş Portalı (süreç takibi): ([e-Devlet][10])
—
Sohbeti Başlatalım
Sence en çok hangi kanal sonuç veriyor: EGM Siber, TİSS, BDDK mı? Ya da CİMER üzerinden ilerlemek mi daha etkili oldu? Bir de şunu tartışalım: Deepfake çağında resmi ihbar sistemleri kimlik doğrulamayı nasıl güçlendirmeli? Yorumlarda buluşalım; hem deneyimleri derleyelim hem de birbirimizi daha dayanıklı kılalım.
[1]: https://www.cimer.gov.tr/?utm_source=chatgpt.com “CİMER – T.C. Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi”
[2]: https://www.egm.gov.tr/siber?utm_source=chatgpt.com “T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü – Siber Suçlarla …”
[3]: https://www.turkiye.gov.tr/btk-internet-ihbar-basvurusu?utm_source=chatgpt.com “İnternet İhbar Başvurusu – e-Devlet Kapısı”
[4]: https://www.turkiye.gov.tr/gtb-ticari-elektronik-ileti-sikayet-sistemi?utm_source=chatgpt.com “Ticari Elektronik İleti Şikayet Sistemi – e-Devlet Kapısı”
[5]: https://ticaret.gov.tr/tuketici/alo-175?utm_source=chatgpt.com “ALO 175 – Ticaret”
[6]: https://ebulten.bddk.org.tr/esikayet/?utm_source=chatgpt.com “BDDK E-Şikayet”
[7]: https://spk.gov.tr/yatirimcilar?utm_source=chatgpt.com “Sermaye Piyasası Kurulu – Yatırımcılar – SPK”
[8]: https://www.usom.gov.tr/iletisim?utm_source=chatgpt.com “Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi – USOM”
[9]: https://etbis.ticaret.gov.tr/tr/Post/postticari-elektronik-ileti-sikayet-sistemi-tiss-yenilendi?utm_source=chatgpt.com “Ticari Elektronik İleti Şikayet Sistemi (TİSS) yenilendi”
[10]: https://www.turkiye.gov.tr/uyap-portali-vatandas-girisi?utm_source=chatgpt.com “UYAP Vatandaş Portal Girişi – e-Devlet Kapısı”
[11]: https://ihbarweb.org.tr/?utm_source=chatgpt.com “İhbar Web”
[12]: https://www.tbb.org.tr/finansal-tuketici/bireysel-musteri-hakem-heyeti?utm_source=chatgpt.com “Bireysel Müşteri Hakem Heyeti | Türkiye Bankalar Birliği”